Rusiyanın Ukraynaya hərbi təcavüzə başlamasının 10-cu günü geridə qaldı. Hərbi cəhətdən blitskrieg uğursuz oldu və bunun bir sıra hərbi-strateji və hərbi-siyasi nəticələri yarandı.
Birincidən başlayaq
Sürətli cəbhə hücumunun uğursuzluğu səbəbindən uzunmüddətli amillər öz təsirini göstərməyə başladı. Əvvəla, məlum oldu ki, qələbə üçün həddindən artıq təriflənmiş “kalibrlər” və “İsgəndər”lər azlıq edir. Türkiyə boğazları rus döyüş gəmiləri üçün bağladı və dənizdəki “kalibrlər” də onlarla birlikdə Qara dənizə girə bilmədi. Quru qoşunları artıq bütün atəşə vasitələrini xərcləyib, zavodlardan yeni tədarüklərə isə ümid yoxdur.
İkincisi
Hiss edilən silah çatışmazlığı yaranıb, ona görə ki, Rusiya ordusu ya onları itirdi, ya da qənimət şəklində ukraynalılara qismət oldu. Tula zavodu və Rotenberqin digər müəssisələri silah çatışmazlığını aradan qaldırmaq üçün verilən sifarişləri yerinə yetirə bilmir. Eyni şey sursat və mərmilərə də aiddir. Onlarla da vəziyyət çox pisdir, çünki xammal yoxdur. Əvvəllər tədarüklər əsasən Sloveniya, Finlandiya və Almaniyadan həyata keçirilirdi. Onlar indi bloklanıb. Fabirklərdən yalnız üç-dörd aydan sonra silah almaq realdır.
Üçüncüsü
Rus qouşunları istər-istəməz logistik cəhənnəmə daxil olub. İrəliləyən rus qoşunlarının təchizat xətləri uzanır və davamlı hücumlara və atəşə məruz qalır. Dəmir yolu nəqliyyatından istifadə yalnız bəzən və yalnız müəyyən istiqamətlərdə mümkündür. Eyni zamanda yanacaq olan 60 dəmir yolu çəni Ukrayna PUA-ları tərəfindən məhv edilib. Ona görə də təchizatı təmin etmək yükü nəqliyyat vasitələrinin üzərinə düşür. Kolonlar on kilometrlərlə uzanır və Ukrayna artilleriyası və “Bayraktar”ları tərəfindən asanlıqla atəşə tutulur.
Nəticədə, yanacaq çatışmazlığı səbəbindən avanqard birləşmələr dayanır, piyada döyüş maşınları, tanklar və zirehli transportyorlar çölə atılır, ekipajları ən azı bir az yemək axtarmaq üçün tarlaları və kəndləri dolaşırlar. Onu tapmasalar, təslim olurlar - harada ki, qidalanır və isinirlər, hətta valideynlərinə və qohumlarına özləri haqqında məlumat vermək üçün evə zəng etməyə də icazə verilir.
Beləcə
Növbəti qara xəbər artıq rublun və qiymətli kağızların çökməsinə səbəb olan böyük sanksiyalardır. Artıq bir müddətdir ki, bu maliyyə-iqtisadi amil siyasi xarakter alıb. Təbliğat üçün ağzını doldurmaq və federal kanallarda nağıl danışmaq olar – amma bütün bunlar Rusiya üçün indilik keçərlidir. Halbuki amma əhali rublun 45-50% devalvasiyasının nə ilə nəticələnəcəyini yaxşı bilir.
Rusiya vətəndaşları arasında keçirilən sorğunun nəticələri maraqlıdır. Onların Ukraynada insan tələfatı və dağıntılar heç veclərinə də deyil. Rusiya ordusunun əsgər və zabitləri arasında itkilərin artmasına münasibət də demək olar ki, oxşardır, bu da onları çox narahat etmir.
Onlara həqiqətən təsir edən iqtisadi və maliyyə çöküşünün perspektivləri, qiymət artımı ilə bağlı çətinliklər, ərzaq qıtlığı, həyat şəraitinin və yaşayış şəraitinin pisləşməsidir. Hər gün keçdikcə daha aydın olur ki, hərbi qələbəyə nail olmaq mümkün deyil. Ukrayna təslim olmaq niyyətində deyil və üstəlik, demilitarizasiya, denazifikasiya və neytral statusla bağlı Rusiyanın ultimatumunun bütün şərtlərini rədd edir.
Bu zaman isə siyasi və diplomatik fəaliyyət işə başlayır, həmişə olduğu kimi, açıq və gizli şəkildə.
Hətta Ukrayna ilə müharibənin tərənnümü təbliğatının polifoniyası fonunda da bir qədər fərqli motivlər səslənməyə başlayır. Prezident Vladimir Putinin iqtisadi müşaviri Andrey Belousov deyib ki, “sanksiyalar əbədi deyil və biz onların ləğvinə həqiqətən ümid edirik”. Qeyd edək ki, Putin öz müşavirini dinləyir və Belousov bu sözləri elə-belə deməzdi. Daha sonra Putinin özünün dilindən çıxdı ki, Rusiya heç kimi təhdid etmir, münasibətləri normallaşdırmaq lazımdır.
Bir tərəfdən, bu cür siqnalları heç olmasa hansısa danışıqlara başlamaq istəyi kimi də qiymətləndirmək olar. Təsadüfi deyil ki, Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov İstanbulda ukraynalı həmkarı Dmitri Kuleba ilə görüşə hazır olmasından danışıb.
Digər tərəfdən, Moskva yenidən ultimatum və təhdid dili ilə danışmağa başladı. “Rossiya 24” telekanalında çıxış edən Putin deyib ki, “Bugünkü Kiyev rəhbərliyi başa düşməlidir ki, onlar eyni ruhda davam etsələr, Ukrayna dövlətçiliyinin gələcəyini sual altına qoyurlar və bu, baş verərsə, baş verənlər tamamilə onların vicdanına yazılacaq”. Başqa sözlə, yenə ultimatumlar.
Sanksiyaların təsiri iki-üç həftə ərzində tam hiss olunacaq və qartopu kimi böyüməyə davam edəcək. İT sektorunda bir mütəxəssisin dediyi kimi, biz çötkələrə, arifmometrlərə və yazı makinalarına keçməyə hazırlaşmalıyıq. İT nəhəngləri “Microsoft” və “Oracle” Rusiyanı tərk etdi. Birinci firma, kompüterlərində “Windows” sistemi quraşdırılmış hər kəsə, ikincisi isə verilənlər məlumat bazası olan hər kəsə məlumdur. Biz təfərrüata girməyəcəyik, lakin bu proqram təminatı olmadan, həqiqətən, iyirminci əsrin əvvəllərinin alətlərinə keçməli olacaqsınız.
Və bu, iqtisadi amil deyil, siyasi amildir. Burada açıq diplomatiyadan gizliyə keçirik.
Rusiyalı oliqarx Əlişir Usmanov Böyük Britaniyanın çox sərt sanksiyaları altındadır. Elə alınmışdı ki, onun həyat yoldaşı İrina Viner-Usmanova Alina Kabayevanı məşq etdirirdi və onun vasitəsilə Usmanovlar ailəsi Putinə yaxınlaşdı.
Görünür, Usmanov Ukraynaya qarşıdan gələn işğaldan xəbərdar idi, çünki hələ yanvar ayında London və Surrey qraflığındakı malikanələrini satmağa çalışmışdı. Bu alınmadı və indi onun İngiltərədəki bütün əmlakı dondurulub. “La Repubblica” qəzetinin məlumatına görə, İtaliya hakimiyyəti Usmanovun Sardiniyadakı villasını, alman hakimiyyəti isə Hamburqda onun 600 milyon dollar dəyərində olan 156 metrlik “Dilbar” yaxtasını həbs edib.
Və birdən Rusiya mediası sevinclə hayqırdı ki, Usmanov ABŞ-da baş lisenziya alıb və ondan bütün sanksiyalar götürülüb. Bütün bunlar onun firmalarının lobbiçiliyi və korrupsiya sayəsindədir və buna görə də biz bütün sanksiyalardan yan keçə biləcəyik.
Əslində, heç də belə deyil. Lisenziya bütün əməliyyatlara icazə verir və Usmanova məxsus 50% və daha çox təşkilatların əmlakını blokdan çıxarır. Bu, yalnız iki şərt yerinə yetirildikdə mümkündür:
Birincisi, şirkətlərin fəaliyyəti Ukraynaya qarşı yönələ bilməz; İkincisi, yalnız bu şirkətlərin hesablarından debetə icazə verilir. Yəni pul götürə və ya başqa hesablara köçürə bilərsiniz, ancaq qazanc əldə edə bilməzsiniz. Belə ki, bu firma və təşkilatların işi faktiki olaraq iflic vəziyyətinə düşüb və onlar Maliyyə Nazirliyinin ən ciddi nəzarəti altındadır.
Baş lisenziya Usmanova ona görə verilib ki, o, Putinə yaxındır və amerikalıların dediyi kimi, “back channel” - Rusiya Prezidentinə birbaşa çıxışa malikdir. Beləliklə, bu, ictimai olmayan danışıqlar aparmaq imkanıdır və bunun üçün Usmanova müəyyən imkanlar verilib.
Pekin də müəyyən hərəkətlərə başlayıb. Çin ilk dəfə olaraq Ukraynada baş verənlərdən dərin narahatlığını rəsmən ifadə edib. Xüsusən də Zaporojye AES ətrafında baş verənlərə görə. Xarakterik odur ki, bəyanatda Rusiyanın öz təhlükəsizliyi ilə bağlı haqlı narahatlığına dair əvvəlki heç bir istinad yoxdur. Beləliklə, Moskvaya bilavasitə başa salırlar ki, artıq işğalla bütün bu rüsvayçılığa son qoymağın vaxtı çatıb və bir növ hərbi mərhələdən diplomatik mərhələyə keçməyin vaxtı çatıb.
Putin özünü həm hərbi, həm də iqtisadi baxmdan çıxılmaz vəziyyətə salıb. Onun üçün yaxşı həll yolları və məqbul çıxışlar yoxdur. Çox güman ki, yaranan əməliyyat fasiləsindən sonra biz son hücum üçün qüvvələr və vasitələri aşağıdakı istiqamətlərdə - Kiyev, Xarkov, Mariupol və Odessa ilə Nikolayevə cəmləşdirmək cəhdini gözləməliyik. Ukrayna ordusu buna hazırlaşır və artıq əks-hücum addımları ilə Xarkov və Çerniqov yaxınlığında mövqelərini möhkəmləndirir.
Kiyev çox sakitdir və humanitar dəhlizlərin yaradılması və fəaliyyətinin müzakirəsi istisna olmaqla, heç bir danışıqlara razılaşmağa tələsmir. Moskva əsəbidir və danışıqları pozur.
Qarşıda dönüşün əlamətləri var, ona görə də Ukrayna rəhbərliyi öz mövqeyinə arxayındır və Moskvanın ultimatumlarını müzakirə etmək niyyətində deyil. Zaman Ukraynaya işləyir və hər gün Putinin məğlubiyyətini yaxınlaşdırır.
Müəllif: Yuri Rayxel //AYNA//
