Prezident İlham Əliyev keçən ilin sentyabr ayının 14-də Rafiq Cəlilovu Cəlilabad Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı və Rəşad Tağıyevi Şəmkir Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı təyin olunmaları ilə əlaqədar videoformatda qəbul edərkən, tender prosedurlarının kobudcasına pozulmasından danışmışdı: “Dövlət xətti ilə aparılan layihələrin, dövlət alışlarının icrası ilə əlaqədar tenderlərdə adətən bir neçə icra başçısına, ya da ki, onun müavininə yaxın olan şirkətlər qalib gəlirdilər. Nə üçün? Çünki burada da rüşvətxorluq və mənimsəmə halları kütləvi xarakter alırdı və bu da dövlət büdcəsinə böyük ziyandır". Dövlət başçısı 2022-ci il yanvarın 12-də yerli televiziya kanallarına verdiyi müsahibədə də işğaldan azad edilmiş ərazilərdə görüləcək tikinti işlərindən danışanda bu məsələyə toxunmuşdu: “Hər şey əsaslı olmalıdır, bütün inşaat işləri şəffaf, tender əsasında aparılmalıdır. Xüsusi göstəriş verilib, maksimum şəffaflıq təmin edilməlidir. Əgər hər hansı bir xoşagəlməz halla üzləşsək, cəzamız çox sərt olacaq, bunu hər kəs bilməlidir və bilir”.
Ayrı-ayrı vaxtlarda ölkənin söz sahibi olan başqa tanınmış ziyalıları, millət vəkilləri də tenderlərin formal xarakter daşıdığını dilə gətirmişlər. Məsələn, Milli Məclisdə “Mikro, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı haqqında” qanun layihəsinin müzakirəsi zamanı parlamentin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədr müavini Qüdrət Həsənquliyev bildirib ki, bizim qanunlar deklarativ xarakter daşımamalı, yəni nəzəri olmamalıdır: “Qanunların işləməsi üçün mexanizmlər işlənib hazırlanmalıdır. Biz mətbuatdan korrupsiya ilə bağlı xəbərlər oxuyuruq. Korrupsiyanın azalması üçün mexanizmlər işlənməlidir. İkincisi, hamımız Azərbaycan reallığında yaşayırıq. Tenderlər Azərbaycanda formal xarakter daşıyır və tenderin qalibi əvvəldən məlumdur. Tenderlərin keçirilməsi üçün daha şəffaf mühit yaradılmalıdır. Azərbaycanda ictimai münasibətlər sistemi Qərb reallıqlarına cavab vermir, amma bizim qanunları Qərb reallıqlarına uyğunlaşdırırlar. Ona görə də deyirlər ki, icra olunan pis qanun daha yaxşıdır, nəinki icra olunmayan yaxşı qanun”.
İndi isə gəlin Azərbaycanda icra olunmayan yaxşı qanunlardan birinin məmurlar tərəfindən tez-tez pozulan vacib müddəasına nəzər yetirək:
Dövlət satınalmaları haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU Azərbaycan Respublikasında dövlət satınalmalarının iqtisadi, hüquqi və təşkilati əsaslarını müəyyənləşdirir, satınalmalar zamanı dövlət vəsaitindən səmərəli və qənaətlə istifadə edilməsi, müsabiqə və aşkarlıq əsasında bütün malgöndərənlərə (podratçılara) bərabər rəqabət mühiti yaradılması prinsipləri və qaydalarını müəyyən edir. Qanunun 6-cı maddəsində malgöndərənlərin (podratçıların) ixtisasına dair tələblər öz əksini tapıb. Belə ki, satınalma prosedurlarında iştirak etmək üçün malgöndərənlərin (podratçıların) ixtisas göstəriciləri aşağıdakı meyarlara uyğun gəlməlidir: 6.2.1. satınalma müqaviləsinin icrasını təmin etmək üçün müvafiq sahədə peşəkarlığının, təcrübəsinin, texniki və maliyyə imkanlarının, işçi qüvvəsinin, idarəetmə səriştəsinin, etibarlığının olması; 6.2.2. satınalma müqaviləsini bağlamaq səlahiyyəti olması; 6.2.3. öz əmlakından sərbəst və məhdudiyyətsiz istifadə etmək imkanı, habelə ödəmə qabiliyyəti olması; 6.2.4. müflis elan olunmaması, əmlakı üzərinə həbs qoyulmaması, ödənişə yönəlmiş girovun olmaması, məhkəmənin qərarı ilə kommersiya fəaliyyəti dayandırılmış şəxs olmaması; 6.2.5. Azərbaycan Respublikasında vergilərə və digər icbari ödənişlərə dair yerinə yetirilməsi vaxtı keçmiş öhdəliklərinin, habelə son bir il ərzində (fəaliyyətini dayandırdığı müddət nəzərə alınmadan) vergiödəyicisinin Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş vəzifələrinin yerinə yetirilməməsi hallarının mövcud olmaması; 6.2.6. satınalma prosedurlarının başlanmasından əvvəlki 5 il ərzində özlərinin, habelə işlərini idarə edənlərin, qulluqçularının peşəkar fəaliyyətləri, yaxud satınalma müqaviləsinin bağlanması üçün ixtisas göstəricilərini yanlış göstərmələri ilə əlaqədar cinayətə görə məhkum olunmaması, yaxud onların müvafiq peşə fəaliyyətləri ilə məşğul olmasının məhkəmə qaydasında qadağan edilməməsi; 6.2.7. müvafiq sahibkarlıq fəaliyyəti növünün həyata keçirilməsi və ya müəyyən hərəkətlərin yerinə yetirilməsi üçün müvafiq lisenziyaya və ya icazəyə malik olması.
Amma reallıqda nəinki 5 il, hətta tenderdən 5 gün əvvəl yaradılmış, Nizamnamə kapitalı qəpik-quruş olan oyuncaq müəssisələrin adlarının qutudan qalib çıxarıldığının şahidi oluruq. Belə qanunsuzluqlara rəvac verən məmurlardan biri də 2021-ci ilin noyabr ayında Səhiyyə Nazirliyinin Tikilməkdə olan Müəssisələrin Müdriyyətinin direktoru vəzifəsinə təyin olunmuş Elşad İbrahim oğlu Hacıyevdir. Mediatv.az saytında indiyədə Elşad Hacıyevin barəsində şikayət xarakterli informasiyalar əsasında “Səhiyyə Nazirliyində yeni qalmaqal - Elşad Hacıyev büdcə talançılığında ittiham olunur”, “Tikilməkdə olan müəssisələri yıxan direktorun 100 günü” sərlövhəli tənqidi məqalələr dərc olunub. Həmin məqalələrin qayəsini təşkil edən məlumatlarda bildirilib ki, E.Hacıyev bu vəzifəyə təyin olunandan sonra idarənin tənəzzülü başlayıb, ixtisasca inşaat mütəxəssisi deyil və müəssisəyə ayaq basan gündən bütün işçiləri qorxu altında saxlamağa, insanlar arasında nifaq yaratmağa çalışıb. Ciddi səbəb olmadan xeyli işçini vəzifədən qovub. Elədiyi bütün qanunsuzluqları, hüquqpozmaları “yuxarıdan” gələn göstəriş əsasında həyata keçirdiyini deyir. Şikayətçilər konkret faktlar sadalayaraq iddia ediblər ki, Hacıyev fürsət tapıb öz adamlarını tenderdə iştirak etdirə bilməyəndə, ümumikdə tenderi ləğv etdirir. Tərəf müqabili olaraq seçdiyi, tender qutularından qalib çıxardığı firmalar isə səhiyyə sahəsində heç bir təmir-tikinti təcrübəsi olmayan, nəinki profilləri və maliyyə vəziyyətləri, hətta sənədləri belə tender şərtlərinə uyğun gəlməyən oyuncaq müəssisələrdir. Bu uyğunsuzluqları görüb narazılıqlarını bildirən işçilərə isə hədə-qorxu gəlir.
Bu günlərdə Mediatv.az redaksiyasına Elşad Hacıyevin passivinə yazılacaq növbəti məlumatlar daxil olub. Məlumatda bildirilir: “2021-ci ilin avqust ayında tikinti işlərinin qurtardığı Salyan Mərkəzi Rayon Xəstəxanasının Doğum evi və Səbail Rayon Badamdar qəsəbəsində Mərkəzi Xəstəxananın mebel avadanlığı, oksigen xətti va tibbi avadanlıq üzrə tender elan edilmişdir. Lakin Elşad Haciyev müəssisəyə təyin edilən kimi həmin tenderləri ləğv etdi. Sonra uzun müddət müəssisədə işləyən 14 nəfər işçini işdən azad etdi. Onların yerinə heç vaxt tikintidə işləməyən, Rusiya bazarlarında meyvə satışı ilə məşğul olanları və Gürcüstan vətəndaşlarını işə qəbul etdi.
2021-ci ildə dövlət büdcəsindan Cənab Prezidentin sərəncamı ilə ayrılan 15 000000 (on beş milyon) manat vasaitli tenderi ləğv edərək 2022-ci ilə saxladı. Ondan sonra özü üçün sərf edən müəssisələri tenderə dəvət etməyə başladı. 2021-ci ilin sonunda birbaşa müqavilə ilə 600 000 (altı yüz min) manatlıq vəsaiti Hematologiya va Transfiziologiya İnstitutunun təmir işlərinə görə birbaşa müqavilə ilə öz tanıdığı müəssisəyə verdi. 2022-ci ilin oktyabr ayına qədər bu işləri qurtarmamışdır. Gəlib bu işləri yoxlamaq da olar.
2022-ci ildə Salyan Mərkəzi Rayon Xəstəxanasının Doğum evi və Səbail Rayon Badamdar qəsəbəsində Mərkəzi Xəstəxanasının təhvil verilməsi üçün yenidən vəsait ayrıldı. Elşad Hacıyev bu günə, yəni oktyabr ayına qədər öz tanıdığı müəssisələrlə sövdələşmələr apararaq oksigen xətti, mebel avadanlıqları va tibbi avdanlıqları 3 hissəyə bölərək ayrı - ayrılıqda öz tanıdığı şirkətləri qalib elan etmişdir. O, bütün işləri öz tanıdığı müəssisələrə verməklə, Səhiyyə Nazirliyində görülən işlər üçün təcrübə yığmağa hazırlayır. Halbuki o, tenderlərə girmək istəyən müəssisələrin rəhbərlərini bir-bir qəbul edir və onlara söz verir ki, bu il tenderlərə sənəd verməyin, gələn il sizlərə iş verəcəm. Bəs ondan soruşan yoxdur ki, tikintisi qurtarmış obyektlərin tenderlərini niyə etmirsiniz? Soruşanda deyir ki, ilin sonunda Satınalma təşkilatı məcbur olub mənim tanıdığım müəssisələrə birbaşa müqavilə ilə verəcəklər.
Tibb avadanlıqları üçün tender olanda cəmi 3 şirkət iştirak etdi. Niyə görə əlavə şirkət olmadı? Bu gün tender olan avadanlıqları xarici ölkələrdən hansı müəssisə ilin sonuna qədər gətirə bilər? 2021-ci ilin sonunda tamir işləri üçün ayrılan 600 000 (altı yüz min) manat vəsaiti hissələrə bölərək öz tanıdığı müəssisələrə verib. Ancaq həmin işlər çoxdan görülmüşdür. O, müəssisəyə rəhbər gələndən sonra tender komissiyasını ləğv etdi. Tender komissiyasına yalnız yeni işə qəbul etdiyi işçiləri təyin edib. Tender komissiyasının sədri isə onun baş mühasibidir. Bu necə olur? Bu ixtiyarı ona kim verib?”
Öz növbəmizdə bu sualları səhiyyə nazirliyində səlahiyyət sahiblərinə və başqa aidiyyəti qurumların rəhbər vəzifəli şəxslərinə ünvanlayırıq. //nyus.az//

Ağsu rayon sakini Elşən Nəsib oğlu Məmmədov redaksiyamıza şikayət dolu müraciət göndərib. DİA.AZ-a daxil olan müraciətdə bildirilir ki, E.Məmmədovun həyat yoldaşı Təzəgül Alxan qızı Məmmədova aylardır "polinevropatiya", yəni "aşağı ətrafların tutulması" xəstəliyindən əziyyət çəkir. Dörd aydır yataq xəstəsi olan Təzəgül Məmmədovanın Ağsu Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının həkimlərinin səyi nəticəsində, xəstəxana şəraitində həyatda qalmaq uğrunda mübarizə apardığı da müraciətdə vurğulanır. Müraciət edən E.Məmmədov daha sonra bildirir:

"Ağsu Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının həkimləri həyat yoldaşımın acınacaqlı xəstəliyinə qarşı nə qədər mübarizə aparsalar da, yoldaşım ömrünün sonuna kimi xəstəxanada qala bilməz axı, bu vəziyyətin qanunla düzələn, yaxşılaşan bir nəticəsi olmalıdır. Bu yol da onun xəstəlik sənədlərinin hər həftənin 5-ci günləri Şamaxı Rayon Mərkəzi Xəstəxanasında xəstələrin vəziyyətini qiymətləndirən regional tibbi komissiya tərəfindən qəbul edilməsi, baxılması, düzgün qiymətləndirilməsi və əlilliyin təyin olunması yoludur. Əllik təyin olunsa, heç olmasa lazım olan müalicə-terapiya xərclərinin bir hissəsini həll eləmək olar. Ancaq bu ilin avqust ayından dəfələrlə Şamaxı rayonunda yerləşən komissiyanın qəbuluna getsək də, komissiyanın sədri, Şamaxı Rayon Mərkəzi Xəstəxanası publik hüquqi şəxsin direktoru Emin Hüseyn heç sənədlərə baxmadan belə, "Bizlik xəstə deyil" - deyib, hər dəfə sanki qapıdan qovurmuş kimi bizə münasibət göstərib. Hətta, İTS-nin region kuratoru Elşən Rəcəbov da həyat yoldaşımın vəziyyətinə biganə qala bilməyib, Emin Hüseynə bu mövzuda müraciət eləyib, lakin bu müraciət də saya salınmayıb. Düzdü, yenə həmin komissiyanın qəbuluna gedəcəyik, amma inanmıram ki, Emin Hüseyn inadından dönüb, yoldaşımın xəstəlik vəziyyətinə ədalətlə yanaşa. Bu üzdən, mətbuata müraciət edirəm ki, bəlkə aidiyyatı qurumlar bu dözülməz vəziyyətdən çıxmağımızda bizə köməklik göstərələr."

Müraciətdə o da qeyd olunur ki, xəstə yataq xəstəsi olduğuna görə, komissiya üzvləri Təzəgül Məmmədovaya hazırda müalicə aldığı Ağsu Mərkəzi Xəstəxanasında baxış keçirilməlidir.

Məsələ ilə bağlı dia.az olaraq qarşı tərəfi də dinləməyə hazırıq...

Heç kimə sirr deyil ki, ölkə başçısı İlham Əliyev korrupsiya və rüşvətxorluqla mübarizədə geniş işlər görür.

Prezident bütün dövlət tədbirlərində və nazirlərlə müşavirələrdə hər dəfə bildirir ki, korrupsiya və rüşvətxorluğa qarşı mübarizə bundan sonra da ən ciddi şəkildə davam etdiriləcəkdir. Bu, böyük sosial bəladır, böyük yaradır. Korrupsiyanın, rüşvətxorluğun aradan qaldırılması üçün Azərbaycan dövləti əlindən gələni edir. Rüşvətxorluq üçün meydan daralır. Sistemdə ciddi xarakterli tədbirlər görülür, islahatlar aparılır. Eyni zamanda, inzibati metodlar, cəza tədbirləri də görülür və görüləcəkdir.

Son zamanlar medianın gündəmindən düşməyən mövzulardan biri də təhsil sahəsidir. Əgər gənc nəslin təlim-tərbiyəsinə fikir verilməsə, deməli gələcəyimiz qeyri-müəyyənliyə doğru gedər və sonu görünməyən uçuruma düşərik...

Bu istiqamətdən yanaşsaq, ölkəmizdə xeyli inkişafın olduğunu görərik və gələcəyimizin etibarlı əllərdə olduğunu dərk edərik. Ölkəmizdə 5000-nə yaxın orta təhsil müəssisəsinin olduğu bildirilir ki, bu da dövlətimizin təhsilə verdiyi əhəmiyyətli diqqətdən xəbər verir.

İndi isə gəlin konkret olaraq, Yevlax şəhərində yerləşən 2 nömrəli tam orta məktəbdən, onun "inkişaf yolu"ndan danışaq...

Xatırlayırsız bir müddət bundan öncə maraqlı fotoları ilə hollivud ulduzlarından geri qalmayan, sosial şəbəkələrin fenomeninə çevirilən Kəlbəcər rayon 23 nömrəli Tam Orta Məktəbinin direktoru Həqiqət Şükürova, vəzifə salahətlərini aşaraq yol verdiyi nöqsanlara görə vəzifəsindən kənarlaşdırılmışdı. İndi isə eyni əməli onun bacısı olan hal-hazırda Yevlax şəhər 2 nömrəli Tam Orta Məktəbinin direktoru Sədaqət Şükürova davam etdirir.

Sədaqət Şükürova

"Azərbaycan Reallığı"na məlumat verən mənbə bildirir ki, sözü gedən məktəbin direktoru da heç Hollivud aktirisalarından fərqlənmir. Təhsilə heç bir aidiyatı olmayan stil sahibi xanım Sədaqət Şükürova bir başqa aləmdir. Bu adam Azərbaycan təhsilinin gələcək faciələrinin "SOS" siqnalıdır. Hələ bu tərz, stil azmış kimi rəhbərlik etdiyi məktəbdə həyata keçirdiyi biabırçı “xadimə əməliyyatları”, direktorun borclarının ödənilməsi üçün müavinlərinin az qala dilənçi kimi şıdırığı pul yığması, fiziki tərbiyə müəllimin “kino-filmi” və Sədaqət Şükürovanın baş verənləri gizləməsi, və s. tükürpədən digər olaylar və daha nələr, nələr…

Bir zamanlar Sədaqət Şükürova həmyerlisi “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin sədri Cavid Qurbanova arxalanaraq Yevlaxda "at oynadır". Özünü Cavid Qurbanovun ən yaxın adamı kimi qələmə verirdi, Mənbə bildirir ki, Qurbanovun vurulmasından sonra hər iki bacı özünə yeni dayday axtarışına çıxıb Hətta Həqiqət Şükürova Pirezdent admistırasıyasının vəzifəli şəxslərinin qohmunu özünə dayday tapa bilib.

Ona arxalanaraq Kəlbəcər rayon 23 nömrəli Tam Orta Məktəbinə yenidən direktor qayıtmaq üçün Nərimanov Rayon Məhkəməsinə üz tutub onun sözü gedən məktəbə direktor qaytmasın məhkəmə təmin etsədə, Təhsil Nazirliyi güc gələrək bu qərarı Bakı Apeliyyasıya Məhkəməsində ləvğ etdirə bilib.

Həqiqət Şükürova

Sözü gedən Həqiqət Şükürovanın bacısı olan Yevlax şəhər 2 №-li məktəbin direktoru Sədaqət Şükürovanında vəziyyəti heç ürək açan deyil. "Xanım" məktəb direktoru, yol verdiyi nöqsanlara görə artıq bəzi dairələrdə araşdırmalara başlanılıb. Vəzifəsini itrəcəyin hiss edən Sədaqət xanımda özünə yeni dayaq axtarmaq axtarışına çıxıb. Amma o hara əl atsa da əli boşa çıxıb. Bir sözlə axtarışı nəticəsiz qalıb.

Güman edirik ki, təhsil naziri, hörmətli Emin Əmrullayev Yevlax şəhər 2 №-li məktəbin direktoru Sədaqət Şükürova və hazırda yenidən Kəlbəcər rayon 23 nömrəli Tam Orta Məktəbinə yenidən direktor qayıtmaq üçün fəaliyyətdə olan Sədaqət Şükürovanın bacısı Həqiqət Şükürova barəsində tədbir görərək, qanuna müvafiq olaraq lazımi ölçü götürəcək.

Yazıda adı çəkilən qarşı tərəflərin mövqeyini dərc etməyə hazırıq.

AZƏRBAYCANREALLIĞI.COM

Zərdab rayonunun Şıxbağı kəndində pambıq yığımı bir müddətdir ki başlayıb.Tarlada maşınla yığım başa çatdığına görə, əl əməyindən istifadə olunur. Elə 60 yaşlı Səbirə Cavadova da günü 25 qəpiyə tarlada pambıq yığanlardandır. O astma xəstəsi olsa da, bir tikə çörəkdən ötrü hər gün pambıq sahəsinə gəlir. Deyir ki, yoxsa heç bir qadın qəpik-quruşa görə hər gün yağışın, günün altında pambıq yığmağa razı olmaz.

52 yaşlı Sədaqət Şıxıyeva da ehtiyac üzündən pambıq yığır. Amma qazancının dolanmağa bəs etmədiyini söyləyir.

Sədaqət Şıxıyeva artıq öz arzularını həyata keçirməyin çətin olduğunu deyir. Heç olmasa övladlarının yaxşı yaşamasını istəyir.

Yazgül Rüstəmova və həyat yoldaşı da işsizdir. Pensiya yaşına çatmadıqlarından, həm də əlavə gəliri olmadığından pambıq yığmağa məcbur olduğunu söyləyir. Sahədə işlərin yekunlaşmasına bir ay qaldığından daha sonra çörək pulunu necə çıxaracağını özü də bilmir:

Səbirə Cavadova deyir ki onların qabarlı əllərinə qiymət verilməlidir. Belə yaşayışın isə onları çox şeydən məhrum etdiyindən gileylənir.

x

Ölkədə sadə insanların ən çox narazılıq etdiyi qurum icra hakimiyyətləridir. Son illərdə Azərbaycanda həyata keçirilən islahatların bir istiqaməti kimi, rayon icra hakimiyyətlərinin başçılarına qarşı çox sərt cəza tədbirləri həyata keçirilib. Bir çox icra başçıları həbs edilib, xeyli başçı vəzifədən azad olunub və digər formalarda cəzalandırılıb.

Nəzərə çatdıraq ki, rayonlarda icra başçılarının həbsini əsasən Dövlət Təhlükəsizlik Xidməti (DTX) həyata keçirib. Son illərdə Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin korrupsiya və rüşvətxorluqla mübarizə prosesində gördüyü işlər vətəndaşların ürəyincə olub. DTX-ya olan etimad o qədər yüksəlib ki, Prezident artıq icra başçıları ilə bağlı yeni siyasətində təhlükəsizlik orqanları əməkdaşlarını daha önə çəkir. Yəni bu qurumun əməkdaşlarını rayonlara təkcə əməliyyat keçirmək, rüşvətxor başçıları qandallamaq üçün yox, həm də icra başçısı olaraq yollayır. Son 5 ayda artıq iki rayona DTX-nın idarə və şöbə rəisləri başçı göndərilib. Prezident İlham Əliyev iyulda Şahin Kərim oğlu Məmmədovu Masallı Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı vəzifəsindən azad etdi və onun yerinə Araz Süleyman oğlu Əhmədovu təyin etdi. A.Əhmədov Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin əməkdaşı olub. Araz Əhmədov 2019-cu ildə Prezidentin sərəncamı ilə general-mayor ali hərbi rütbəsi ilə təltif edilib. İcra başçısı təyinatına qədər DTX-da idarə rəisi vəzifəsini icra edib.

Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə bir neçə gün öncə Göyçaya icra başçısı təyin edilən Natiq Nuşravan oğlu Ağayev də DTX əməkdaşıdır. O, son təyinatına qədər Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin Sumqayıt şəhər idarəsinin rəisi işləyib.

Heç şübhəsiz ki, təhlükəsizlik orqanı əməkdaşı olmaq həm də yüksək idarəçilik qabiliyyətli, bütün neqativ məsələlərdən anında xəbər tutmaq bacarığına malik kadr deməkdir. Onlar rayonlarda əhalinin narazı olduğu məsələləri, məmur özbaşınalıqlarını qısa zamanda aradan qaldırmaqda daha operativ çalışa bilərlər.

Bəs DTX zabitlərinin icra başçısı təyinatı rayonların inkişafında hansı fərqi göstərə bilər?

DİA.AZ-ın məlumatına görə, Milli Məclisin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin sədr müavini Hikmət Babaoğlu “Yeni Müsavat”a bildirdi ki, idarəetmədə kadr siyasəti həmişə aktual və vacib hesab edilib: “Çünki idarəetmə sistemi nə qədər mükəmməl olursa-olsun, əgər kadrlar yerində deyilsə, bu sistemdən effektiv nəticə əldə etmək mümkün olmur. Bu mənada icra hakimiyyətləri strukturları və oraya təyin edilən rəhbər kadrlar, onların idarəetmə bacarığı xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Ona görə ki , yerli icra hakimiyyəti orqanları dövləti təmsil etməklə yerlərdə dövlətin vətəndaşla ünsiyyəti kimi qəbul edilir. Belə olan halda icra hakimiyyəti orqanları ilə vətəndaşların ünsiyyəti ümumi ictimai rəydə dövlət idarəetməsinin keyfiyyəti haqqında kütləvi rəy formalaşdırır. Nəzərə almaq lazımdır ki, son dövrlərdə həyata keçirilən islahatlar kontekstində icra hakimiyyəti orqanlarında çalışan məmurların bir hissəsinin keyfiyyət göstəriciləri nə vətəndaşlarımızın gözləntiləri, nə də Azərbaycan Prezidentinin tələbləri baxımından özünü doğrulda bilmədi. Ona görə də institusional islahatların keyfiyyətli kadr islahatları ilə tamamlan ması zərurəti yarandı. Hazırda Azərbaycan Prezidenti kadr bazası kimi həm də DTX-nın insan resurslarından istifadə edir. Bu bir qədər qeyri-ənənəvi görünsə də, ilk təcrübələrdən nə qədər səmərəli nəticələr verdiyi aydın olur. Çünki bu kadrlar hər şeydən öncə vətəndaşlarla ünsiyyət qurmaq baxımından peşəkardırlar. İkincisi, kifayət qədər məlumatlı, problemlər haqqında obyektiv informasiyalara sahibdirlər. Üçüncüsü isə son bir neçə il ərzindəki çox mühüm fəaliyyətləri ilə həm Azərbaycan Prezidentinin nəzərində, həm də vətəndaşlarımız arasında yaxşı ictimai etimad qazana biliblər. Etimad faktoru isə idarəetmədə ən əsas amillərdən biridir. Ona görə də ölkəmizdə aparılan dərin islahatlar kontekstində yeni kadr təyinatlarının idarəetmədə tamamilə yeni bir keyfiyyət mərhələsi yarada biləcəyinə inanmaq olar. Bu isə nəticə etibarilə vətəndaş məmnunluğu deməkdir”.

Sabiq təhlükəsizlik xidməti zabiti, Milli Məclisin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin, həmçinin Əmək və sosial siyasət komitəsinin üzvü Arzu Nağıyev isə bildirdi ki, Azərbaycan rəhbərliyi tərəfindən aparılan iqtisadi, siyasi və digər sahələri əhatə edən islahatlarla yanaşı, ən mühüm islahat da kadr islahatlarıdır: “Kadr islahatlarının ən başlıca məqsədi yerlərdə vətəndaşlarla işləmək bacarığı olan kadrları önə çəkməkdir. Meydana çıxan müəyyən problemlərin peşəkarcasına, vətəndaşı məmnun edəcək səviyyədə həll etmək bacarığı olan kadrların yerli icra hakimiyyətlərinin rəhbərliyinə gətirilməsi vacibdir. Ölkənin rəhbəri məhz bu və digər mühüm amilləri nəzərə alaraq qeyd olunan təyinatları həyata keçirir. DTX əməkdaşlarının yerli icra hakimiyyətlərinə başçı təyinatının bu mənada uğurlu olacağını söyləmək olar”.

Azərbaycanda yüksək vəzifədə, özü də eyni vəzifədə uzun müddət qalan şəxslər arasında Elman Rüstəmovun adı ilk yerlərdə gəlir. 27 il Mərkəzi Bank kimi ölkənin bank sektoruna, pul-kredit siyasətinə düzən verən bir quruma rəhbərlik edən sabiq baş bankir hazırda “təsəlliverici” vəzifədədir. Bir neçə ay əvvəl Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin sədri vəzifəsindən uzaqlaşdırılaraq baş nazirə müşavir təyin olunub. Əlbəttə, heç vaxt Nazirlər Kabinetinə - baş nazirə tabe olmayan bir qurumun rəhbərliyindən baş nazirin müşaviri kimi texniki vəzifəyə göndərilmə ilk baxışdan çox ciddi eniş kimi görünür. Lakin son illərdə vəzifədən alınan məmurların başına gələnlərin müqabilində E.Rüstəmovun vəzifədən sürüşdürülməsi, bir növ, əfvə düşmə hesab olunur. Çünki yüksək vəzifə tutaraq külli miqdarda var-dövlət toplayan sabiq məmurların bir çoxu korrupsiya ittihamı ilə həbsə atılır, yaxud iqtidar komandasından tamamilə uzaqlaşdırılaraq, vəzifədə olduğu müddətdə hakimiyyətin müxtəlif qollarına yerləşdirdiyi adamlar da işdən kənarlaşdırılır. Buna görə də sabiq baş bankirin Nazirlər Kabineti aparatında az qala texniki bir vəzifəyə təyin olunması onun üçün böyük üstünlük kimi qiymətləndirilir...

Halbuki E.Rüstəmovun Mərkəzi Bank rəhbəri kimi çox böyük səhvləri olub və bu səhvlər dövlətə on milyardlarla manata başa gəlib. Rüstəmovun ən böyük səhvi 2014-2015-ci illərdə səmərəsizliyini bilə-bilə manatın məzənnəsini saxlamaq üçün 3-4 ay ərzində Mərkəzi Bankın 12 milyard dollarlıq ehtiyatını göyə sovurmasıdır. Bu addım onun baş verən iqtisadi prosesləri vaxtında və düzgün qiymətləndirməməsinin göstəricisi idi. E.Rüstəmovun bu addımının səbəbləri uzun müddət müzakirə mövzusu olmaqla, hətta onun devalvasiyalardan öncə külli miqdarda - bəzi mənbələr 700 milyon dollar məbləğində vəsaiti özünə yaxın banklar vasitəsilə xaricə çıxartdığına dair iddiaların yayılmasına gətirib çıxardı. Özünə yaxın banklar demiş, E.Rüstəmov Azərbaycanda məmur biznesi deyərkən göz önünə gələn ilk adlardan biridir. Uzun illərdir o, ölkədə və ondan kənarda qurulan böyük biznes imperiyasının sahibi kimi tanınır. Məsələ burasındadır ki, keçmiş baş bankir həm də biznesdə kifayət qədər “bacarıqlı” olub. Vəzifəsinə görə biznesdə birbaşa iştirakı qanunla qadağan olunsa da, E.Rüstəmov etibar etdiyi adamlar vasitəsilə maliyyə sektorunda və iqtisadiyyatın başqa sahələrində gəlirli şirkətlər formalaşdıra bilib.

Bu baxımdan, “Bank Respublika” ASC-ni xüsusi qeyd etməyə ehtiyac var. 1992-ci ildən yaradılan bu bank hazırda ölkə bankları arasında ilk beşlikdə qərarlaşıb. 2022-ci ilin birinci yarımilliyinin yekunlarına dair maliyyə göstəricilərindən aydın olur ki, Bank Respublika öz mövqelərini daha da yaxşılaşdırıb. Belə ki, 1 iyul 2022-ci il tarixinə bankın aktivləri 1 milyard 378 milyon manata çatıb ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 13 faiz çoxdur. Açıqlanmış hesabatdan həmçinin görünür ki, bankın məcmu kapitalı 14 faiz artaraq 106,7 milyon manatdır, bu isə minimum məcmu kapital normasından iki dəfə çoxdur.

Cari ilin 6 ayında 2021-ci ilin birinci yarımilliyi ilə müqayisədə bankın xalis faiz mənfəəti 58 faiz artaraq 38,78 milyon manata, xalis əməliyyat mənfəəti 3 dəfə artaraq 14,5 milyon manata, xalis mənfəəti isə 12,5 milyon manata çatıb ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 66 faiz çoxdur. Hesabata əsasən, Bankın kredit portfelinin 70 faizini biznes kreditləri təşkil edir. Ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə sahibkarlığın kreditləşdirilməsinə yönəldilmiş kredit portfeli 48 faiz artıb.

Bankın depozit portfeli 822,3 miloyn manat təşkil edib, bu isə ölkə bankları arasında depozit portfelinin həcminə görə ən böyük göstəricilərdən biridir.

“Bank Respublika”nın səhmdarları E.Rüstəmovun biznesinə rəhbərlik etdiyi, onun ən yaxın adamı olduğu deyilən Natiq Quliyev (51,15 faiz), Almaniyanın DEG İnvestisiya və İnkişaf Korporasiyası (16,60 faiz), Elçin Quliyev (15,06 faiz), Namiq Quliyev (7,41 faiz), Şakir Rəhimov (5,45 faiz), Almaniyanın Sparkassen İnternational Development Trust şirkəti (4,25 faiz) və adları açıqlanmayan hüquqi və fiziki şəxslərdir (0,08 faiz). Onlardan Şakir Rəhimov həm də bankın Müşahidə Şurasının sədri postunu tutur. İdarə Heyətinə isə Taryel İsmayılov rəhbərlik edir.

“Bank Respublika”nı ölkənin maliyyə-bank sektorundakı təlatümlərdən sağ-salamat çıxaran E.Rüstəmov onlarla bankın batmasını müşahidə etməklə kifayətlənib. Uzun illər boyu həmin bankların normal girov təminatını almadan dost-tanışa böyük həcmli kreditlər paylaması Mərkəzi Bankın və onun rəhbərinin gözləri önündə baş verdi. E.Rüstəmov bilavasitə vəzifəsindən irəli gələn nəzarət mexanizmlərini işə salmağa tələsmədi, yaxud qəsdən salmadı. Nəticədə, iki ardıcıl və kəskin devalvasiyadan sonra məlum oldu ki, 15-ə yaxın bankın rəhbər heyətinin yaxınlarına paylanan nəhəng həcmli kreditlərin qaytarılması mümkün deyil. Bu isə həmin bankların iflasına gətirib çıxardı və onların bir neçə milyardlıq borcunu dövlət ödəməli oldu. Hansı ki, bağlanan bankların əmlakı və alacaqları həmin vəsaitin böyük hissəsini qarşılamır.

E.Rüstəmovun uğurlu biznes layihələri yalnız bank sektorunda deyil. Belə ki, biznes sektorundakı mənbələr keçmiş baş bankirin onunla birgə “Səba” Şirkətlər Qrupuna və “Bakı Sığorta” şirkətlərinə nəzarət etdiyini bildirirlər. “Səba” Şirkətlər Qrupuna “Səba” ASC, “Biləsuvar Aqro”, “Qarabağ Taxıl” şirkətləri, eləcədə “Gündəlik” ərzaq dükanları şəbəkəsi daxildir. Şirkətlər qrupu ölkənin ən böyük quş əti, kərə yağı istehsalçıları arasındadır. Sabiq baş bankirin şirkətlər qrupunda 37,5 faiz paya malik olduğu deyilir. Aydın məsələdir ki, bu pay birbaşa E.Rüstəmovun adında deyil. Bunun üçün o, doğma xalası oğlu Hidayət Quliyevin adından istifadə edir.

Bütün bunlardan əlavə, Elman Rüstəmov bir sıra məşhur avtomobil istehsalçılarının Azərbaycandakı distribütorlarının da sahibliyində iştirakçıdır. Bura ilk növbədə Yaponiyanın məşhur “Mitsubishi”, “Subaru”, “Toyota” avtomobilləri aiddir. Bu markalar satış sayına görə ölkənin avtoparkında birinci onluqda yer alır. Onların əsas müştəriləri yerli və xarici şirkətlər, səfirliklərdir.

Sabiq baş bankirin həm də tikinti, ictimai iaşə sahələrində, həmçinin Türkiyə və Gürcüstanın daşınmaz əmlak sektorunda da biznes fəaliyyətləri olduğu deyilir. Məşhur “Planet” şadlıq sarayının bütnlüklə, onun yaxınlığında ucaldılan çoxmərtəbəli yaşayış binasının isə 50 faizinin E.Rüstəmova məxsus olduğu bildirilir. Bundan əlavə, “Neon” restoranının arxasında tikilməkdə olan böyük şadlıq sarayında da Elman müəllimin yarı paya malik olduğuna dair məlumatlar yayılır.

Baş nazirin indiki müşavirinin Avropanın müxtəlif ölkələrindəki biznesinə qızı Günel Rüstəmova rəhbərlik edir. Onun Çexiya, Monteneqro, Sloveniya kimi ölkələrin turizm sektoruna iri məbləğli investisyalar yatırdığı qeyd edilir. G.Rüstəmovaya məxsus “GYUNEL LIMITED” şirkətinin bu ilin yanvarında təqdim etdiyi maliyyə hesabatına görə aktivləri 6.208.065 funt sterlinq (14 milyon manata yaxın) təşkil edir.

Qeyd edək ki, Elman Rüstəmovun qızının qayınatası - Əhməd Əhmədzadə də keçən ilin aprel ayında “Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” ASC-nin rəhbərliyindən uzaqlaşdırılıb. Rüstəmov-Əhmədzadə qudalarının 20 ildən yuxarı rəhbər olduqları sahələr iqtisadiyyatın açar sahələridir. Və onların rəhbərliyi altında bu sahələrin yüksək inkişaf yolu keçdiyini söyləmək mümkün deyil. Meliorasiya sahəsinə uzun illər boyu ayrılan vəsaitlərin həcmi milyardlarla manatla ölçülür. Ə.Əhmədzadənin meliorasiyaya ayrılan pullardan nə qədər “səmərəli” istifadə etdiyini isə onun oğlu, E.Rüstəmovunsa kürəkəni olan Cuma Əhmədzadənin xaricdəki biznes fəaliyyətindən görmək mümkündür. Belə ki, ona məxsus “Lipno Investment s.r.o.” şirkətinin sənədləri 2019-cu il iyun ayının 4-də Çexiyanın Maliyyə Nazirliyinə təqdim olunub. Şirkətin aktivləri 2 milyon 89 min dollar, bundan başqa, şirkətin qeyri-maddi mal varlığı 1 milyon 860 min dollar təşkil edir.

“Lipno Investment s.r.o.” adlı bu şirkət 2017-ci ildə Cuma Əhmədzadənin və onun həyat yoldaşı Günel Rüstəmovanın (ər-arvad) şərikli sahibi olduqları ALPS sro şirkəti (bu şirkətin aktivləri 1,5 milyon dollar təşkil edir) üzərindən təsis edilib.

Bu şirkət ər-arvadın Avropada sahib olduqları onlarla şirkətdən biri, sərvətlərinin bir damcısıdır.

E.Rüstəmovun Nazirlər Kabinetinə az qala ehtiyac olmayan bir vəzifəyə təyinatı ona toxunulmadığını göstərir: cəmiyyət bunu belə qiymətləndirir. Lakin mümkündür ki, bu, həm də onun göz önündə saxlanmasını təmin etmək üçün atılan addımdır, hakimiyyət onu nəzarətdən kənara buraxmır. Bu isə E.Rüstəmovun 27 ildə qurduğu böyük biznes imperiyasının hər an əlindən alınması təhlükəsinin olduğu deməkdir...
“Yeni Müsavat”

Şirvan şəhərində yaşayan Əliyeva Təranə Əlövsət qızı tərəfindən “Hürriyyət” qazetinin redaksiyasına şikayət məktubu daxil olub. Şikayətçi Şirvan şəhərində yerləşən 10 saylı məktəbin direktoru Arif Əliyevi onu qanunsuz şəkildə işdən uzaqlaşdırmaqda ittiham edir:

“Mən Əliyeva Təranə Əlövsət qızı, Şirvan şəhər sakiniyəm. Ali təhsilliyəm, rus dili müəlliməsiyəm. 25 ilə yaxın pedaqoji stajım var. 20 ilə yaxın müddətdə Şirvan şəhər, Elçin İmanov adına 10 saylı məktəbdə rus dili müəlliməsi kimi işləmişəm. İşlədiyim müddətdə heç vaxt dərsdən qalmamış, bulletenə belə çıxmamışam. İntizamlı müəllimə olmuşam.

Bu işimdən əlavə, qeyri-hökümət təşkilatlarında da işləmişəm. 2007-2008-ci illərdə kurikulumun hazırlıq mərhələsində Amerikada - Nyu Yorkda qrant layihəsinin rəhbəri olmuşam. Misir Mərdanovun nazir olduğu dönəmdə 5 min dollarlıq mükafata layiq görülmüşəm. İngilis və rus dili fənləri üçün “Xalqalr dostluğu” başlıqlı layihənin rəhbəri olmuşam. O layihənin sayəsində bizim məktəbin xarici dil müəllimləri 10 il müddətində həmin otaqdan istifadə etdilər.

2017-ci ildə, iyun ayında müəllimlərin qol çəkdiyi vaxtda Şirvan şəhər, 10 saylı məktəbin direktoru söhbət əsnasında mənə bildirdi ki, niyə sən yay tətilində işləməyə getmirsən, ailə vəziyyətində çox ağırdır? Həqiqətən də mənim ailə vəziyyətim çox ağırdır. Evimdə xəstə anam, böyük külfət - hamısı mənim üzərimdə idi. Mən də direktor Arif Əliyevlə aramızda danışdıq ki, biraz özümü düzəldənə kimi məni işimdə idarə etsin. Fikirləşdim ki, məzuniyyət pulumu alım, sonra görüm nə iş tapıram, hec olmasa, bir az borclarımı, kreditlərimi idarə edim. Mən ona dedim ki, məzuniyyətimi aldıqdan sonra kartımı sizə verərəm, 2-3 ay idarə edin, sonra işə qayıtdıqda kartımı götürərəm. Məni şirin dilinə salıb aldatdı, əslində isə mənim yerimə adam axtarırmiş ki, 7 min AZN qarşılığında işə götürsün. Lakin yerimə seçilən müəllimə gəlib görəndə ki, bu mənim yerimdir, razılaşmayıb”.

Şikayətçi deyir ki, sonradan direktor onu qanunsuz olaraq işdən azad edib: “2017-ci il sentyabrın 15-də guya öz xahişimlə işdən azad olmuşam. Həmin vaxtdan mənə hec bir sənəd təqdim olunmamışdır. Əmək kitabçamı 2021-ci ilin noyabr ayında, çox get-gəldən sonra almışam. Mənə əmrim verilməmişdi. Əmrimi 2022-ci il, avqustun 22-də aldım . Avqustun 29-da sənədlərimi məhkəməyə təqdim etdim. İddia ərizəsində sadəcə ərizəmin yoxlanılmasını, xəttşunaslıq ekspertizasından keçirilməsini istədim ki, iş çox uzun çəkməsin.

2022-ci il 3 oktyabr tarixində Şirvan şəhər Məhkəməsində hazırlıq iclasımız oldu. Prosesdə məktəb direktoru israr etdi ki, “işdən getmək haqda ərizəni müəllimənin qızı yazib”. Yəni, guya, qızım sentyabr ayında mənim adımdan ərizə yazıb. Amma bu savadsız direktor bilmir ki, işdən getmək haqda ərizəni müəllimin özü yazmalıdır.

Azərbaycan qanunlarına əsasən, mənim qızım, yaxud hansısa ailə üzvüm o vaxt mənim adımdan ərizə yaza bilər ki, mən onların adına etibarnamə verərdim. İşdən getmək haqda ərizənin üstünə etibarnamənin surəti tikilməli və əmək kitabçama da belə yazılmali idi. Məsələn, filan saylı etibarnaməyə əsasən, Əliyeva Təranə Əlövsət qızı öz xahişi ilə işdən azad olunur”.

Təranə Əliyevanın sözlərinə görə, direktor Arif Əliyev müəllim deyil, sadəcə məşqçidir, üstəlik 65 yaşı 2022-ci il aprelin 15-də tamam olsa da, hələ təqaüdə getməyib: “Yəqin ki, havadarları çox güclüdür. Hələ öz taxt-tacında, öz səltənətində “vəzirləri”, “vəkilləri” ilə ömür sürur. Məktəbin bütün rəhbərliyi Arif Əliyevin öz adamlarıdır. Məktəb onların gəlir mənbələri, “ticarət mərkəzləri”dir. Məktəbin 2-ci, 3-cü mərtəbələri hazırlıq keçmək üçün müəllimlərə icarəyə verilir. Guya bundan Təhsil Nazirliyinin, rayon Təhsil Şöbəsinin, Şirvan icra başçısının xəbəri yoxdurmu? Var, sadəcə hər kəsin haqqını yüksək şəkildə verir. O, məktəbi “yeyib dağıdır”, onu durduran yoxdur. Maraqlanmaq laızmdır ki, Arif Əliyevin və Rövşən Allahverdiyevin havadarları kimlərdir”.

Şikayətçi yazır ki, iyulun 7-də Təhsil nazirinin müavini, İnsan Resurslarının müdiri Eşqi Bağırovun qəbulunda olub: “Eşqi Bağırov qəbulda Səlyan Regional Təhsil İdarəsinin müavini Rövşən Allahverdiyevi tərifləməyə başladı. Cavabında ona dedim ki, Rövşən Allahverdiyevi ona görə tərif edirsiniz ki, MİQ-də sizə əla pul gətirir. Çünki kim MİQ imtahanından keçmək istəyirsə, Rövşən Allahverdiyevi axtarır. Artıq müəyyən bir məbləğ qoyublar, qiymət 20-25 min AZN arasında dəyişir”.

Təranə Əliyeva deyir ki, direktorun qanunsuz qərarı ilə bağlı məhkəməyə də müraciət edib: “2022-ci il, 3 oktyabr tarixində Şirvan şəhər Məhkəməsində Arif Əliyev hakim Elçin Qurbanova işdən çıxmaq haqda əmrimi təqdim etdi. Mənim təqdim etdiyim əmrlə onların təqdim etdiyi əmrin arasındakı fərqi hakim də gördü. Mənə verilən əmrdə belə yazılıb: “Öz xahişi ilə azad olunub”. Direktorun təqdim etdiyi əmrdə isə, guya, xəstəliklə işdən öz xahişimlə çıxdığım qeyd olunurdu. Yəni ortada 2 fərqli əmr var idi. Hakim dedi ki, Arif müəllim, bunu dəyişdirin, bu nədir gətirmisiniz? Təbii ki, Elçin Qurbanov da ancaq Arif Əliyevin dediklərini təsdiqləyirdi və bunun səbəbi mənə qaranlıq qaldı”.

Haqsız yerə işdən çıxarıldığını deyən şikayətçi xanım vurğuladı ki, 2017-ci ildə etibarən bütün müvafiq strukturlara müraciət etsə də, heç bir nəticəsi yoxdur: “Məni haqsız yerə, xəbərim olmaya-olmaya işimdən azad ediblər. Bu nə qədər düzgün bir qərardır? Bu hadisəni imkansız, çarəsiz olmağımdan istifadə adlandıra bilərəm. 2017-ci ildən bu günə kimi mübarizə aparıram, amma şikayətimə baxan yoxdur. Təhsil Şöbəsinin müdiri Rövşən Allahverdiyev indi “Salyan Regional”da müavin işləyir, Arif Əliyevlə əlbir olub mənim işimə son veriblər”.

Şikayətçi sonda onu da bildirir ki, direktor və Təhsil şöbəsinin keçmiş müdiri onu aclığa məhkum ediblər: “Arif Əliyev və Şirvan Təhsil şöbəsinin keçmiş müdiri, indiki “Salyan Regional”ın müdir müavini Allahverdiyev Rövşən əlimdən axırıncı tikəmi də aldı və ailəm ac-yalavac vəziyyətdədir. “Hürriyyət” vasitəsilə Təhsil Nazirliyinə, Prezident aparatına müraciət edirəm! Xahiş edirəm ki, şikayətimə əsaslı şəkildə baxılsın”.

P.S. Ölkədə direktorların özbaşınalıqları sanki dəb halına düşüb. Bəs, təhsil şöbələrinin bir faydası olmayacaqsa, valideynlərin, müəllimlərin şikayətinə baxılmayacaqsa, bu qurumlar niyə var? Fikir verirsinizsə, şikayətçilərin heç biri məhkəmədən, polisdən, prokrorluqdan və s. orqanlardan düzgün nəticə gözləmirlər. Hər biri mətbuat vasitəsiylə Prezidentə müraciət edir. Hətta şikayətçilər tam yəqinliklə deyirlər ki, ölkə başçısına məktubları çatmır. Hansısa orqanların bu məktublara müdaxilə etdiyini bildirirlər…

P.P.S. Yazıda adları qeyd olunan qurumların və şəxslərin mövqeyini dərc etməyə hazırıq. //hurriyyet.az//

Son günlər Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin (AQTA) Gəncə Regional bölməsinin nümayəndələri sahibkarlıq subyektlərinə eləcə də şənlik evlərində reydlər keçirərək ət məhsulları üzərində möhür axtarırlar.
Ət satışı müəssisələrinin fəaliyyətinə dair baytarlıq-sanitariya normaları və qaydaları haqqında Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Kollegiyası qərarı niyə icra edilmir?
Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Gəncə Regional Bölməsi heyvan kəsimi məntəqələrində real vəziyyətlə bağlı monitorinqlər niyə aparmır? Aparılrsa niyə içtimaiətə məlumat verilmir?

DİA.AZ bildirir ki, bu haqda Dünynınsəsi.Az saytına Goranboy rayonundan eləcə də Gəncəbasar sahibkarlarından çoxlu sayda şikayətlər daxil olmaqda davam edir.

Sahibkarlar bildirirlər ki, bu gün elə bir vəziyyət yaranıb ki, ət kəsimi məntəqələrinin heyvan aparıb kəsdirməyin anacaq quruca adı var.Ancaq bu vəziyyətdən sui-istifadə edib pul qazanan vəzifəli şəxslər var.Hər gün onların nümayəndələri satış məntəqələrinə gəlib ət və ət məhsullarına möhür vurub haqqını almaqla işlərini görmüş hesab edirlər.

Amma realda ölkə ərazisində iri və xırda buynuzlu heyvanların kəsimi müvafiq olaraq stasionar, modul və mobil tipli müasir ət kəsim məntəqələrində həyata keçirilməlidir. Bunu çıxışlarında Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin sədri Qoşqar Təhməzli dəfələrlə səsləndirib. Amma bu günə kimi Gəncə və ətraf rayonları əhatə edən ət kəsimi məntəqlərinin adlı siyahısı açıqlanmayıb. Halbuki, Gəncə şəhərinin, həm də rayonların əhalisinin sayına və orada yerləşən heyvandarlıq təsərrüfatlarına görə müəyyənləşdirilməlidir ki, hər bir zonada neçə ət kəsimi məntəqəsi fəaliyyət göstərməlidir.
Gəncəbasar ərazisində hazırda fəaliyyət göstərən ət kəsim məntəqələrinin sayı və onların sanitar-gigiyenik durumu, vəziyyəti barədə bir dəfə də olsun ki,monitorinq aparılmayıb.Aparılıbsa da, bu barədə ictimaiyyətə məlumat verilməyib. Əgər verilməyibsə,səbəb nədir? Hazırda fəaliyət göstərən məntəqələrin sayı nə qədərdir və Azərbaycan ərazisi üzrə nə qədər kəsim məntəqələrinə ehtiyac var. Belə olan halda həmin kəsim məntəqələrinin stasionar, modul və ya mobil tipli olmasını sahibkarları özləri müəyyənləşdirəcək.

Əhalidə yanlış düşüncə tərzi yaranıb ki, iri və ya xırda buynuzlu heyvan onun gözü önündə kəsilirsə, bu daha yaxşı ət hesab olunur.Əslində isə belə deyil. Qida məhsulları risklərə görə müəyyənləşdirilir, bunlar arasında ən yüksək riskli məhsullar heyvan mənşəli məhsullar hesab olunur. Bilavasitə zonoz infeksiyalarının yayılması isə əhalinin sağlamlığını ciddi təhlükə qarşısında qoya bilər.

Müvafiq sanitar qaydalara görə ət kəsimi məntəqələrində kəsilən ətdə hər hansı problemin mövcudluğu öncədən müəyyənləşdirlməlidir. Konkret desək, iri və xırda buynuzlu heyvanlar kəsildiyi andan baytarlıq nümunələri götürülməlidir(kağız üzərində yox, əməli olaraq).Çünki onların daşıdıqları zonoz infeksiyaları həddindən artıq təhlükəlidir. Heyvanı kəsən və alan şəxslər bilməlidir ki həm özlərini, həm ailə üzvlərinin sağlamlığını ciddi təhlükə qarşısında qoyurlar. Ət kəsimi məntəqələrində müvafiq baytarlıq, sanitar ekspertiza laboratoriyaları təşkil olunmaqla kəsimdən sonra da heyvanların sağlamlığı ciddi ekspertizalara cəlb olunmalıdır. Bundan sonra satışa və ya istehsala ət məhsulları yönəldilə bilər.

Bəs görəsən yuxarıda qeyd etdiyimiz qaydalara zidd olaraq ət kəsiminə Gəncə Regional Bölməsi niyə göz yumur? Sözügedən regional bölmənin nəzarətinə aid rayon və kəndlərdə qəssablar ət kəsimini keçmişdəki qaydalarla-baytarlıq-sanitar və sanitar-gigiyenik normaların ciddi şəkildə pozulduğu, antisanitar şəraitdə aparırlar. Ətlərin daşınmasında heç bir sanitar-gigiyenik qaydalar gözlənilmir. Xüsusi geyim formalarından demək olar ki, istifadə olunmur. Başları açıq, üzləri tüklü, əlləri kirli qəssablar əhalinin sağlamlığını göz görə-görə təhlükəyə atır. Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Gəncə Regional Bölməsi isə öz aləmindədir. İnfeksiyanın tüğyan etdiyi bu dönəmdə əhalinin sağlamlığının hər an təhlükədə olması onların heç vecinə də deyil. Redaksiya olaraq apardığımız müşahidələr zamanı o da məlum oldu ki,Regional bölmənin haqq-hesab yığanları qəssab dükanlarına gəlib kəsilmiş ətə möhür vurmaqla işlərini bitimiş hesab edirlər. Necə deyərlər onları vətəndaşların sağlamlığı deyil, rahatlıqla qazandıqları paralar düşündürür.
Məlumat üçün bildirək ki, iri və xırda buynuzlu heyvanlar spesifik nəqliyyat vasitələrində daşınmalıdır. Həmin heyvanların daşındığı andan sonra dincəlməyə buraxılmalı, onların bədənində keçirdikləri həyacan hissi nəticəsində yaranan adrenalinin miqdarı azaldıqdan sonra onların əti istifadə üçün qənaətbəxş ət hesab oluna bilər. Amma yenə də suallar biri-birini əvəz edir. Bu qaydalara kim və necə nəzarət edir? Müvafiq qurumlar niyə öz xalqının sağlamlığına düşməncəsinə yanaşır?
Bu gün ət və ət məhsulları obyektlərə ət necə daşınmalıdır?
Ət və ət məhsullarının daşınması, qəbulu, saxlanması və satışına dair tələblərdə qeyd edilib ki, daşınma üçün xüsusi izotermik və soyuducusu olan nəqliyyat növündən (avtorefrijerator) istifadə olunmalıdır. Nəqliyyat vasitəsi təmiz olmalı, yük bölməsində heç bir kənar qoxu olmamalı və daxili səth örtüyü asan yuyulan və dezinfeksiya edilə bilən olmalıdır. Nəqliyyat vasitəsində ət və ət məhsulları qeyri-ərzaq məhsulları ilə birlikdə daşınmama, yük bölməsinin daxili səthi ət və ət məhsullarının daşınmasından əvvəl və sonra yuyucu vasitələrlə yuyulmalı, qurulanmalı və dezinfeksiya edilməlidir. Müəssisədə yalnız baytarlıq-sanitariya ekspertizasından keçmiş ət və ət məhsullarının satışına icazə verilir.Amma bu gün piştaxtalarda satılan ət və ət məhsulları qəssablar öz evlərində kəsib gətirirsə onda hansı ekoloji təmiz məhsuldan söhbət gedə bilər?

Qeyd edək ki,məlum faktlarla bağlı Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi qida zəncirinin bütün mərhələlərində iştirak edən sahibkarlıq subyektlərində, eyni zamanda heyvan kəsimi məntəqələrində mütamadi olaraq monitorinqlər aparmalıdır. Bu monitorinqlər əhalinin sağlam və təhlükəsiz qida məhsulları ilə təmin olunması üçün mövcud vəziyyətin öyrənilməsi və mərkəziləşmiş ət kəsimi fəliyyəti ilə bağlı maarifləndirmə işlərinə də böyük töhfə verə bilər. Ancaq görünən odur ki, biznesmen Qoşqar Təhməzlinin rəhbərlik etdiyi agentlik və onun yerlərdəki vəzifəli şəxsləri istehsal sahələrinə elə öz şəxsi biznes mənbəyi kimi baxır. Burada həm də bir amil ön plana çıxr. Regional bölmələrə rəhbərlik edən şəxslər nə dərəcədə peşəkar və ixtisaslı kadrlardır.
Redaksiyamıza şikayət edən Goranboy rayonun Dəliməmmədli şəhər sahibkarlı mətbuat vasitəsi ilə AQTA rəhbərliyindən xahiş və tələb edirlər ki, öz yaşadıqları ərazidə olan ət kəsimi məntəqəsinin yenidən fəaliyyətinə aidiyyatı üzrə göstəriş versin.Əks təqdirdə əhali üçün alınan və satılmalı olan ət və ət məhsullarının qiyməti bahalaşacaq.

Redaksiya olaraq inanırıq ki,Qida Təhlükəısizliyi Agentliyinin Gəncə Regional Bölməsinin rəisi bölgələrdə yaşayan əhalinin sağlamlığını fikirləşib təmiz ekoloji ət və ət məhsulları ilə təmin edəcəkdir.

"Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-də daşınmalar sahəsində hədəflənən logistika xidməti istənilən səviyyədə qurulmayıb.

Bu məsələ ilə bağlı bəzi problemlər hələ də həll olunmamış qalır. Belə ki, "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-nin müstəqil logistik xidmətləri həyata keçirə bilməməsi səbəbindən, bəzi firmalar üzərindən daşınmanın əlaqələndirilməsi həyata keçirilib. Xidmət haqqı kimi "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-nin yük daşınmalarından əldə etdiyi gəlirlərin 25-30 faizi logistik firmaların hesabına köçürülüb.

DİA.AZ Faktinfo.az saytına istinadla bildirir ki, Avropa və Asiya banklarından kreditlər hesabına vaqonlar alınıb, dəmir yolları çəkilib. Digər bir sıra istiqamətlər üzrə də vəsaitlər xərclənib. Hazırda vəsaitlərin köçürülmə və xərclənmə istiqamətləri, o cümlədən "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-nin maliyyə imkanları müstəqil audit korpusu tərəfindən yoxlanılır. Təftişin yekun qərarından sonra Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC ilə bağlı bir sıra qərarlar qəbul edilə bilər. Çünki, böyük dövlətlər dəmir yollarının imkanlarını nəzərdən keçirdiyi, dünyadakı daşınmaların 60-70 faizinin nəqliyyat - tranzit xətti üzərindən yürüldüyü önə çəkilərkən, Azərbaycan dəmir yollarının rentabelliyinə laqeyd qala bilməz.

Gözlənilir ki, "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC-yə dəmir yollarını bilən,marketoloq təyin edilsin,zamanla sistemdən kənarlaşdırılan Qurban Nəzirov və hərəkətin idarə olunmsı qrafikini mükəmməl bilən digər savadlı mütəxəssislər geriyə qaytarılsın, sədrin 1-ci müavini Əlirza Süleymanov istisna olmaqla, oradakı müavinlər vəzifələrindən uzaqlaşdırılsın.

Hərçənd, orada islahatların aparılmasını, tenderləri maneəsiz udan podratçı təşkilat rəhbərlərinin sıradan çıxarılmasını bir neçə sədr müavini başda olmaqla, istəməyən qüvvələr ola bilər. Amma görünən odur ki, tenderlərin qalibi olmuş 5 Saylı "İxtisaslaşmış Dəmir Yolu Müəsissəsi" MMC-nin direktoru Rizvan Rzayev, "ADY"-nin tikinti sektoruna rəhbərlik edən, keçmiş sədrin həmyerlisi Xəqani Kazımov, dəmir yollarında tikinti işləri aparmış "Körpü-Bina-Tikinti "MMC-nin sədri Xəlil Göyüşov və digər şəxslərlə yeni düzəndə işlənilməyəcək. Hətta bu və ya digər şəkildə vəsaitlərin köçürülməsində və mədaxilində iştirakçı - maliyyə, mühasibatlıq şöbələrinə "əl gəzdiriləcək."

Faktinfo.az saytı onu da bildirir ki, "ADY"-nin düçar olduğu ağır maliyyə vəziyyəti əhatəli öyrənildikdən sonra nəqliyyat infrastrukturunun inkişaf etdirilməsində yeni dönəm başlayacaq. Bu qaçılmazdır. Çünki, nəqliyyat-tranzit sahəsində Çin, Qırğızıstan, Özbəkistan yeni dəmir yolunun çəkilişini müzakirə etdiyi zamanda,Ələt Ticarət zonasının önəm daşıdığı bir vaxtda Azərbaycan ölkə nəqliyyatının "qan damarı" hesab edilən dəmir yolları infrastrukturuna, bu sahənin inkişafına, logistik imkanların genişləndirilməsinə və dünya üzrə yük daşınmalarındakı payının hazırkı vəziyyətinə biganə qala bilməz.

Mövzuya qayıdacağıq.