Rusiya-Ukrayna müharibəsinin ikinci ayında Kreml işğal etdiyi Kiyev vilayətindən, Çerniqovdan və Sumıdan qoşunlarını sürətlə geri çəkdi. Bununla da Kiyevə şimal, şimal-şərq və şərq cinahlarından gələn hərbi təhdid ən azından indi üçün yoxa çıxır.
Rusiya qoşunlarını Ukraynanın şərq sərhədlərində birləşdirərək oradan hansısa yeni hücuma hazırlaşmaq imkanlarını nəzərdən keçirə bilər.
Hazırda Rusiya İzyum şəhərini ələ keçirib, oradan Slovyanska doğru olan məsafəni qət etmək istəyir, bununla belə şiddətli müqavimətlə üzləşir.
Rusiya Mariupolu da intensiv hava və artilleriya zərbələri altında saxlayır, bu göstərir ki, Ukraynanın cənub cinahı Rusiya üçün vacibdir.
Beynəlxalq müzakirə masalarında Ukraynadakı müharibənin nə zaman bitəcəyindən necə bitəcəyi daha aktual sual kimi müzakirə edilir, çünki nəticə sonrakı geopolitik çəkişmələrin çərçivələrini və xarakterini müəyyənləşdirəcək.
Ukraynanın dözümü və psixoloji-siyasi iradəsi sarsılmayıb, o, hələ intensiv atəşlərə davam gətirmək qabiliyyətindədir.
Bunun əsas səbəblərindən biri də, Ukraynanın Qərb tərəfindən silahlandırılmasıdır, bu isə onun hərbi texnikasının, silahlarının tükənməsi riski ilə üzləşməməsinə gətirib çıxarır.
Rusiyanın dövlət rəhbərliyinin sonrakı planlarının nə olduğunu göstərən aydın əlamətlər gözə dəyməsə də, Moskva Kiyev ətrafındakı fiaskonu müxtəlif epitetlərlə malalamağa çalışır.
Ancaq daxildəki etirazlar metastaz verib böyüyəcəyi təqdirdə bu, Rusiya rəhbərliyi üçün risk daşıyacaq.
Hələlik Rusiyanın bu mövzuda “hakim sərhədlərinə” təhlükəli hədd yaranmayıb, bununla belə müəyyən çatlar əmələ gəlib. Rusiya hakimiyyətinin və xalqının dünyagörüşünü nəzərə alsaq, daxili platformanın Kremlin qərarlarına hansı səviyyədə təsir alətləri yarada biləcəyi haqqında isə aydın təsəvvür yarana bilmir.
Bəşəriyyətə təhdid yaradan digər ssenari NATO-nun hansı halda müharibəyə birbaşa müdaxilə edib-etməyəcəyi ilə bağlı suallardır – görəsən NATO üçün sırf Ukrayna coğrafiyasında belə sərhəd var və ya yoxdur – bu sual özü belə təhlükəli səslənir.
Rusiya nüvə silahlarının və ya kütləvi qırğın silahlarının tətiyini çəksə, NATO cavab tədbiri üçün “mən də atım, yoxsa atmayım” dilemması qarşısında qalacaq. Çünki Qərbin cavab tədbiri yalnız NATO ölkələrinin birinin ərazisinə nüvə zərbəsi endiriləcəyi təqdirdə realdır, Ukraynaya bu cür silah atılması isə NATO-nu adekvat tədbirə sövq etmək əvəzinə onu ehtiyatlı davranmağa vadar edər.
Bu cür vəziyyət, üstəgəl Ukrayna münaqişəsi fonunda Rusiya-Çin əməkdaşlığında yeni səhifələr açılması Qərbi, xüsusilə ABŞ-ı incə balanslaşdırma aktına məcbur edir.
Tarazlığın saxlanılması hansı həddə qədər mümkündür? Bunu da gedişatlar müəyyən edəcək, amma Rusiyanın Ukraynadan geri çəkilməsi Ukrayna üçün də, Avropa üçün də yeni təhlükə vəd edir.
Bu, Rusiyanın kütləvi qırğın silahlarından istifadə edə bilmə ehtimalı ilə əlaqədardır.
Aqşin Kərimov
