İnam Kərimovun milyonluq maxinasiyası və məhv edilən aqrar sektor - ARAŞDIRMA

Kənd təsərrüfatı naziri İnam Kərimov müsahibəsində bildimişdi ki, bu ilin yanvar-fevral aylarında Azərbaycanda müşahidə edilmiş kəskin quraqlığa görə, təqribən 100 min hektar ərazidə taxıl əkinləri məhv olub.

Nazir məlum səbəblərdən məhv olmuş taxıl əkininə görə büdcədən ayrılan subsidiyadan və 50 faizini dövlətin qarşıladığı aqrar sığortadan danışmayıb.

Maraqlıdır ki, İnam Kərimov yaranmış böhranlı vəziyyətin səbəbindən bəhs etmir.

Burada təkcə biçinə qədər məhv olmuş tonlarla buğdadan getmir. 100 hektardan toplanması mümkün olan, hətta ən aşağı tədarük göstəiricisi ilə hesablasaq ciddi bir rəqəm ortaya çıxar.

Bununla belə, məhv olmuş 100 min hektar ərazidə həm də milyonlarla manat büdcə vəsaiti məhv edilib.

Məsələn, 1 hektar taxıl əkininə görə dövlət büdcəsindən fermerlərə 220 manat subsidiya verilir. 100 min hektar üçün subsidiya məbləği 22 milyon manat edir ki, onun da 25 faizini nağdlaşdırmaq, 75 faizini isə xüsusi dükanlardan gübrə alınmasına xərcləmək mümkündür.

Göründüyü kimi, dövlətin itkiləri 22 milyon manatdır. Bəs, bunun hesabını kim verəcək, cənab nazir?

Digər tərəfdən də Qarabağ, Şərqi Zəngəzur, Gəncə-Qazax və Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonlarının ərazisində yetirişdirilən taxılın hər 1 tonunun satışından əldə edilən gəlirin 4 faizi, digər ərazilərdə isə 1,2-2,5 faizi qədər sığorta haqqı nəzərdə tutulur. Bu isə o deməkdir ki, riski yüksək olan ərazilərdə hər tondan 1000 manat gəlir əldə edildiyi halda onun 40 manat sığortaya gedir. Əgər sığorta hadisəsi baş verərsə, onda həmin gəlirin 90 faizini, yəni 900 manatını sığorta şirkəti fermerə ödəməlidir. Düzdür, Azərbaycanda quraqlığa görə sığorta ödənişi nəzərdə tutulmur, həmçinin məhv olmuş taxın sahələrinin sığortalanmasına dair məlumatlar da yoxdur.

İstənilən halda 100 min hektar taxıl əkinləri məhv olubsa, onun hansı fermerlərə məxsus olması və haralarda əkilməsinə dair məlumatlar da açıqlanmalıdır. Azərbaycanda orta məhsuldarlığın 32 sentiner olduğunu nəzərə alanda quraqlığa görə məhv olmuş 100 min hektar ərazidə taxıl əkindən itkilərimiz 320 min ton olub, bu da buğdanın indiki qiymətilə 320 milyon manat deməkdir.

Hesab edirəm ki, baş verənlər aqrar, su və meliorasiya təsərrüfatı sahələrində pis idarəçiliyin göstəricisidir. Xüsusilə də taxıl qıtlığının mövcud olduğu indiki şəraitdə bunun üzərindən ötüb keçmək olmaz. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi dövlətə dəyən ziyana görə əlavə məlumatlar açıqlamalıdır.

“Hürriyyət”in apardığı araşdırmalar zamanı məlum olub ki, İnam Kərimovun qeyd etdiyi quraqlıqdan məhv olan 100 min hektar taxıl sahəsi məhz susuzluqdan, daha doğrusu təsərrüfat suyu verilmədiyindən məhv olub. Taxıl sahələrinə verilməli olan su isə pambıq əkilən təsərrüfatlara verilib. Bununla da hazırda bütün dünyanı narahat edən ərzaq buğdası təminatı, əsas qida məhsulu olan taxıl tədarükü 320 min ton aşağı düşüb.

Nəhayət, Azərbaycan hazırda ərzaq buğdasına olan təlabatını ödəmək üçün idxalatla bağlı problemlərlə üzləşir. Rusiya, Qazaxıstan, Ukrayna kimi əsas buğda ixracatçıları Azərbaycana taxıl satmağı ertələyiblər. Bu isə o deməkdir ki, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi, nazir İnam Kərimov zamanında əsas strateji ərzaq məhsulları sayılan sahələrə xüsusi diqqət ayırmalı idi. Bununla bağlı zəruri olan inzibati addımlar atılmalı idi. Lakin ortada yalnız 100 min hektar məhv olmuş taxıl sahəsi haqqında informasiya var. Bunun da məsuliyyəti əlbəttə ki, İnam Kərimovun üzərinə düşür.

Hurriyyet.az

Zamantv.az