Sənaye korporasiyasının gizli saxlanılan mülkiyyəti - MÜBHƏM

10:46 5.04.2019 553
Sənaye korporasiyasının gizli saxlanılan mülkiyyəti - MÜBHƏM

Azərbaycan Sənaye Korporasiyası (ASK) ASC 2017-ci ilin noyabrında, Azərbaycan Beynəlxalq Bankının (ABB) problemli aktivlərini idarə etməkdən ötrü yaradılıb (https://president.az/articles/25744). Sağa-sola payladığı kreditlərin geri qayıtmaması 2015-ci ildə ABB ASC-nin çöküşü ilə nəticələnmişdi. “Problemli aktivlər” kimi tanınan borclar 2015-ci ilin iyulundan 2017-ci ilədək “Aqrarkredit”ə (Bank Olmayan Kredit Təşkilatı) ötürülmüşdü. “Aqrarkredit” QSC isə bu borclar üzrə tələb hüququna görə Mərkəzi Bankdan milyardlarla manat vəsait alıb, ABB-yə ödəyirdi. Nəhayət, 2017-ci ilin sonunda aktivləri idarə etmək məqsədilə ASK ASC yaradıldı.

Bəs bu illərdən dövlətə qalan nə oldu? ABB-dən miras qalmış aktivlərin idarə olunmasından nə qədər vəsait əldə edildi? Aktivlərin siyahısı hanı? Bu haqda cəmiyyətə məlumat verən yoxdur, nə “Aqrarkredit”, nə də hökumət danışır. Ortada yalnız “epizodik” informasiyalar dolaşır. ABB-yə rəhbərlik edən şəxslərin və kredit alan şirkətlərə başçılıq edənlərin məhkəmə proseslərinin gedişində bu şirkətlər və onlara məxsus əmlak barədə ötürülən epizodik informasiyalar…

ASK-nın idarəetməsində 51 şirkət varmış

“Açıq Azərbaycan” ASK-nın balansına keçmiş kommersiya qurumlarının və onları idarə etməkdən ötrü yaradılmış şirkətlərin siyahısını əldə edib. Məlum olub ki, ASK-nın idarəetməsində 51 şirkət var, ancaq korporasiya onların çoxunun indiki durumu haqda məlumat vermir.

Sənaye korporasiyasının gizli saxlanılan mülkiyyəti - MÜBHƏM
“Aqrarkredit” QSC-nin ABB-dən aldığı və borcların əvəzində əldə etdiyi əmlak 2017-ci ilin dekabrında, prezident fərmanı ilə (https://president.az/articles/26158) ASK-nın mülkiyyətinə ötürülüb. “Aqrarkredit”ə verilən tapşırığa görə, fərman imzalandıqdan sonra ABB-dən alınacaq problemli aktivlərin (borcların) əvəzində əldə olunacaq, Azərbaycan ərazisində yerləşən və “Aqrarkredit”in balansına veriləcək əmlaklar da ASK ASC-nin mülkiyyətinə keçməli idi. Fərmanın əlavəsində hüquqi şəxslərin ASK-nın mülkiyyətinə verilən əmlaklarından da bəhs edilirdi. Lakin söhbətin hansı əmlaklardan getdiyi açıqlanmadı. ASK-nın nəzarətinə keçən şirkətlərin adı nə fərmanda, nə də ki başqa rəsmi dövlət informasiya resursunda göstərildi. “Aqrarkredit” ABB-dən aldığı amlaklarla bağlı suallara cavab verməkdən yayındı. ASK-ya göndərilən informasiya sorğusu ilə də əmlakların siyahısını əldə etmək mümkün olmadı. Yalnız İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkilin müdaxiləsindən sonra siyahı aşkara çıxdı.

ASK özünün korporativ internet səhifəsində mülkiyyətindəki 51 şirkətdən cəmi 13-ü barədə məlumat verir (http://ask.gov.az/internal). Yerdə qalan şirkətlərin fəaliyyəti, yaxud idarəçiliyi haqda məlumat yoxdur.

3,8 milyard manat kreditin arxasındakı 673 milyon manat

Siyahıdan göründüyü kimi, burda “dişə dəyən” müəssisələr Gəncədəki alüminium zavodu, Şəki ipək kombinatı, “CTS-Aqro” pambıqçılıq kompleksi, “İnter Tobakko” tütünçülük şirkəti, “İnter Glass” şüşə zavodu, Mingəçivirdəki “İzolit” zavodu və Sumqayıtdakı “İntertextile” fabrikidir. Mənzil-tikinti kooperativləri (“Abidə” https://goo.gl/6Rmg3N, “Ümid”, “Ocaq”, “Oğuz” və s.) və inşaat şirkətləri (“General Construction”, “Aygün İnşaat” https://goo.gl/XD4JF6, “Qrin Hill” https://goo.gl/896gfe, “Mekon” https://goo.gl/nNDiH3, “Alfa Layn” https://goo.gl/d5qQUy, “Alfa Construction” MMC-lər) ABB-nin keçmiş rəhbərliyi tərəfindən yaradılıb. Onlara ayrılan kreditlər (milyonlarla manat) Azərbaycandan müxtəlif yollarla çıxarılıb, ya da israf edilib.

Dövlət mülkiyyətinə keçən əmlaklar arasında Xəzər dənizində şəhər salmaq iddiasında olan Hacı İbrahim Nehrəmliyə məsxus “L.M.T” MMC, “A.M.A.Y” şirkətlər qrupunun sahibi Abdulla Abdullayevə aid “Xudafərin” MMC də var.

ASK-ya ötürülən aktivlərlərdən biri də “Adelaide Park Holdinqs Ltd” MMC-dir. Bu şirkəti Xəqani Bəşirovun (ABB-nin İdarə Heyətinin keçmiş sədri Cahangir Hacıyevin dostu, ABB-nin çökməsində xüsusi “əməyi” olmuş şəxs) Britaniyadakı “Adelaide Park Holdings Ltd” şirkəti, 2007-ci ildə təsis edib. Azərbaycanda, həm də 40 milyon dollarlıq kapitalla yaradılmış “Adelaide Park Holdinqs Ltd” MMC-nin hansı işlə məşğul olması barədə informasiya yoxdur. Britaniyanın şirkətlər reyestrindən ana şirkət barədə geniş məlumat əldə etmək mümkündür. Sənədlərdə göstərilir ki, şirkət 2016-cı ilin noyabr ayında Azərbaycan hökumətinin nəzarətinə keçib (https://goo.gl/Zc1txZ). Britaniyadakı “Adelaide Park Holdings Ltd” həm də Moskvadakı “Aqro İnvest” MMC-nin (https://goo.gl/9iwxtT) sahibidir. Ancaq “Aqro İnvest” hazırda ləğv edilir. 2017-ci il, 31 mart tarixli maliyyə hesabatına görə, ana şirkətin 42,4 milyon funt borclarına qarşı satılabilən aktivlərinin dəyəri 25,4 milyon funt olub.

2017-ci ilin dekabrında ASK-nın balansına 3 milyard 854,3 milyon manat məbləğində problemli aktiv verilmişdi (nizamnamə kapitalının formalaşdırılmasından ötrü). Bu, dövlətin öhdəliklərinin – ABB-nin xarici kreditorlarının tələblərini ödəmək məqsədiylə üzərinə götürdüyü öhdəliklərin həcmi qədər idi. 2019-cu ilin yanvarında ASK öz aktivlərinin dəyərini elan etdi. “Ernst & Young Holdings” və “KPMG Azerbaijan Limited” şirkətlərinin iştirakı ilə aparılan qiymətləndirmə, korporasiyanın mülkiyyətindəki əmlakın bazar qiymətinin 673 milyon manat olduğunu təsdiqlədi. Əslində bu məbləğ ASK rəhbərliyinin etirafı idi, ABB-dən miras qalmış problemli aktivlərin 82,5 faizinin bir daha geri qayıtmayacağı etirafı…

Bu şirkətlərin adları ASK-dan əldə edilib. “Açıq Azərbaycan”ın apardığı tədqiqatlar göstərir ki, əslində ABB-dən miras qalan şirkətlərin idarə olunması məqsədilə yaradılan şirkətlər daha çoxdur. Vergilər Nazirliyinin tərtib etdiyi reyestrdə onların bir neçəsini tapmaq olar. Bu şirkətlər ABB-nin problemli aktivləri “Aqrarkredit” QSC-yə ötürüləndən sonra yaradılıb. Və adlarından göründüyü kimi, ASK ASC-nin yaratdığı şirkətlər əvvəlkiləri təkrarlayır.

2017-ci ilin noyabrında ASK-nın yaradılması “uğurlu inkişafın təmin edilməsi üçün”, … dövlət mülkiyyətində olan və paylarının (səhmlərinin) nəzarət zərfi dövlətə məxsus olan hüquqi şəxslərin balansına götürülmüş əmlakın daha səmərəli idarə olunması zərurəti ilə izah olunmuşdu. Korporasiya yaradılarkən qarşıya həm də korporativ idarəetmə prinsiplərinə əsaslanan hesabatlılıq və nəzarət sistemini formalaşdırmaq, dövlətə məxsus müəssisələr arasında əlverişli kooperasiya əlaqələrini yaratmaq kimi məqsədlər qoyulmuşdu. Bəs korporasiya bu məqsədlərə nə vaxt çatmaq niyyətindədir, buna nə qədər vaxt lazımdır? Belə suallara, hələ ki, cavab yoxdur. Üstəlik, korporasiyada şəffaf idarəetmə sisteminin olmadığı aydın görünür. Elə şəffaflıq və hesabatlılıq olmadığına görə bir vaxtlar uğurlu inkişafın nümunəsi kimi göstərilən alüminium, şüşə, ipək, tekstil və s. istehsalı müəssisələri indi problemli aktivlərə çevrilib.

Hafiz Babalı, araşdırmaçı jurnalist
Mənbə: openazerbaijan.org
Zamantv.az
Oxşar xəbərlər

XƏBƏR LENTİ

22:15

İrəvan Rusiya ilə münasibətləri qəsdən pozur - Moskvadan xəbərdarlıq

21:46

Ramazanın 19-cu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı

21:26

Sabirabadda dəhşətli "təmizlik" aksiyası - vətəndaş müraciəti

19:04

Papanın səhhəti yaxşılaşıb

18:42

Putin seçki üçün 317 milyon pul xərcləyib

18:18

Nağdsız ödənişdən yayınanlar barəsində tədbir görüləcəkmi? - Ekspertlər danışır...

17:32

Diplomsuz cərrahları kim qoruyur? - Sabiq nazir müavini rəsmən yalan danışdı

17:06

Gəncə şəhər Şəhidlər Xiyabanı zibil içindədir - VİDEOFAKT

16:38

Həbibullayev Prezidentin göstərişlərini NİYƏ ÖNƏMSƏMİR? - ÖZBAŞINALIQ!

15:53

Bəs Xalid Ələkbərova nə yaxşı SÖZ DEYƏN YOXDUR?.. - Ortada bunca məqamlar varsa...

15:24

İşçinin taleyi əgər Qağaməlinin ümidinə qaldısa.... - VAY HALINA...

14:06

Gəncə İcra Başçısı haqda maraqlı iddia və maşın kolleksiyası - Dövlət büdcəsini evinə daşıyıb ki...

13:32

Araz Paşayevə məxsus şirkət hansı qurumlarla işbirliyində olub və nə qədər dövlət vəsaiti silib - İLGİNC FAKTLAR

11:32

Rəis 6 saylı məntəqə tipli cəzaçəkmə müəssisəsini "bazar"a çevirib - İTTİHAM VAR...

10:54

Sakinlər problem içində... rəsmi qurumlar isə ancaq vəd verir... - Başçı da ki yox kimidir...

09:59

Gülağa Bağırov 1 milyonu NEYNƏDİ? - Bir soruşan olsa...

09:29

Təhlükəsizlik orqanlarının yaranmasının 105 illiyi

21:37

Ağalarovlardan terror qurbanlarına 100 milyonluq yardım

21:10

İlhamə Abdullayeva Gülnaz Kırimovanı O isə öz vasalının qanundan kənar əməllərini gizlədir - FAKTLAR

20:41

Ramazanın 18-ci gününün DUASI

19:14

Taleh Qaraşov kimi problemli və “klassik” məmur... - NİYƏ GETMƏLİDİR?

18:45

Kamran Əliyev vəzifəsindən azad edilib - ƏMR

16:04

Vüqar Kərimovla iş adamı Tehran Lətifovun işbirliyi Şəkidə nə qədər ağacın kəsilməsinə səbəb olub

15:29

Parkinq sabotajı:Məmurların pul qazanmaq ehtirası, yoxsa...

14:43

İlham Əliyev BDU-ya rektor TƏYİN ETDİ

14:21

Nərimanov ərazisində yerləşən yanacaqdoldurma məntəqəsi SAXTAKARLIQ EDİR - ETİRAZ

13:08

Təhsil Tələbə Krediti Fondunun İdarə Heyətinin sədrinə ağır ittihamlar:məmur bacı-qardaşlarından ibarət mütəşəkkil dəstə...

12:24

Avropa Oyunları 2027-ci ildə İstanbulda keçiriləcək

11:44

“Gənclik Mall”da autizmli gəncin döyülməsini ört-basdır etməyə çalışıblar? - FOTO

10:38

Ermənistan sərhəddəki kəndi Gürcüstana verir? - “Joğovurd”

09:58

6 ay yataq xəstəsi olduğu üçün işdən çıxarıldı - GİLEY

09:29

Sosial şəbəkələrdə özünü AzTV-nin “prezident müxbiri” kimi təqdim edən şəxs görün hansı əxlaqı göstərir… - VİDEOFAKT

09:01

Nə zamana qədər ki, Qağaməli Seyfullayev kimiləri meydan sulayır... - ETİRAZ

17:54

Ov mövsümü hamı üçün bitib? - Restoranlar çöl quşlarından kabab təklif edirlər - VİDEO